Khi nhắc đến AMD, các bạn thường nghĩ ngay tới những Ryzen 7 3700X hay RX 5700 XT. Thế nhưng, bạn có biết lịch sử ra đời của họ như thế nào? Trong bài viết hôm nay, mình sẽ cùng các bạn tìm hiểu về lịch sử phát triển của “team Đỏ” nhé.
Đội Đỏ đã phát triển và lớn mạnh lên như thế nào?
AMD: Từ kép phụ cho đến kẻ buộc Intel phải khuất phục
Giới thiệu sơ lược
AMD (viết tắt của Advanced Micro Devices) là một công ty đa quốc gia chuyên ngành bán dẫn, có trụ sở tại Santa Clara, California, Mỹ. Họ chuyên phát triển vi xử lý và các công nghệ liên quan cho khách hàng cá nhân và doanh nghiệp. Ban đầu họ có thể tự sản xuất sản phẩm cho mình. Nhưng sau khi GlobalFoundries tách ra năm 2009, AMD đã phải nhờ vào 1 bên thứ 3 để sản xuất. Các sản phẩm chính của họ là:
- Vi xử lý cho máy tính để bàn/laptop
- Chipset cho bo mạch chủ
- Vi xử lý dạng nhúng (embedded)
- Nhân đồ họa (GPU)
CEO hiện tại của công ty là Tiến sĩ Lisa Su.
Quá trình thành lập ban đầu của AMD
AMD chính thức thành lập vào 1/5/1969 bởi Jerry Sanders cùng 7 đồng nghiệp tại Fairchild Semiconductor. Sanders cùng đồng nghiệp khi đó đã chán ngán sự thiếu hỗ trợ, thiếu cơ hội và thiếu linh hoạt từ công ty chủ quản. Một điều thú vị rằng, cùng thời gian đó, Gordon Moore và Robert Noyce cũng rời Fairchild Semiconductor để thành lập Intel. Nhưng bài này đang nói về AMD nên tạm gạt nó qua 1 bên đã. Đợi bài khác viết tiếp.
Tới tháng 9/1969, AMD chuyển trụ sở từ Santa Clara về Sunnyvale, bang California. Để có nền tảng khách hàng, “đội đỏ” đã trở thành nguồn cung thứ 2 (second source supplier) cho các vi xử lý của Fairchild và National Semiconductor. Và khoảng 2 tháng sau: sản phẩm đầu tiên của họ ra đời: Am9300. 1 năm sau, họ dấn thân vào thị trường RAM với Am3101 – 1 sản phẩm RAM 2 cực 64-bit.
Tới 1976, lịch sử ghi nhận sự hợp tác đầu tiên giữa 2 đối thủ “truyền kiếp” sau này. Năm đó, AMD đã cho ra mắt mẫu CPU Am9080. Về cơ bản, nó là 1 bản clone hoàn hảo của mẫu 8080 của Intel. Từ đó, dẫn đến 1 thỏa thuận khá thú vị giữa 2 bên. Cụ thể, Intel sẽ cho phép AMD sử dụng các bằng sáng chế và quyền truy cập vào các Microcode của mình. Thỏa thuận có hiệu lực từ tháng 10/1976.
Tới năm 1979, AMD chính thức lên sàn chứng khoán New York. Và trong cùng năm đó, họ đã động thổ nhà máy sản xuất của mình ở San Antonio, bang Texas. Trước đó, họ cũng đã có nhà máy ở Penang (Malaysia) và Manila (Phillippines).
Thỏa thuận công nghệ với Intel.
Vào năm 1978, Intel giới thiệu mẫu CPU đầu tiên sử dụng tập lệnh x86: 8086. 3 năm sau, IBM ra mắt mẫu máy tính cá nhân (PC) đầu tiên của mình. Và họ muốn sử dụng CPU x86 của Intel. Thế nhưng, IBM ra điều kiện rằng Intel phải có nguồn cung thứ 2 cho các mẫu CPU. Đội xanh lại quay sang nhờ cậy vào AMD và 1 thỏa thuận nữa đã ra đời, có hiệu lực 10 năm tính từ 10/1981. Thỏa thuận mới này cũng đã kéo dài thỏa thuận trao đổi công nghệ năm 1976 lên tới năm 1995 mới hết hạn. Chỉ 1 năm sau đó, AMD đã có thể sản xuất hàng loạt các CPU 8086, 8088, 80186 và 80286.
Tuy nhiên, tới giữa năm 1985, ngành công nghiệp bán dẫn chịu ảnh hưởng của 1 đợt suy thoái. Nguyên nhân được cho là sự tẩy chay mạnh mẽ từ 1 số quốc gia (VD như Nhật Bản). Ngoài ra, thị trường vi xử lý chật chội và thiếu sáng tạo tại Mỹ cũng được cho là nguyên nhân. Tuy nhiên, bằng sự sáng tại và không ngừng hiện đại hóa, AMD đã vượt qua được cuộc khủng hoảng đó. Nhờ vậy, AMD đã được bầu chọn vào Top 100 công ty đáng làm việc nhất ở Mỹ và lọt vào danh sách Fortune 500.
Tới năm 1995, thỏa thuận giữa Intel và AMD kết thúc. Nhưng đây chưa phải là lần cuối cùng 2 bên hợp tác với nhau. Vào năm 2000, khi AMD ra mắt tập lệnh x86-64 (hay còn gọi là AMD64), Intel đã lại thỏa thuận với AMD để có thể sử dụng tập lệnh đó.
Mua lại ATI và khủng hoảng
Vào năm 2006, AMD làm cả làng công nghệ chấn động khi công bố thương vụ mua lại ATI Technologies. Tại thời điểm ấy, thương vụ này trị giá 5,4 tỉ USD, bao gồm 4,3 tỉ USD mua lại và 58 triệu cổ phiếu. Thương vụ hoàn thành vào 25/10/2006. Và chỉ 4 năm sau, AMD chính thức khai tử cái tên ATI trên các sản phẩm về đồ họa.
Vào năm 2008, Dirk Meyer trở thành CEO mới của AMD. Tuy nhiên, Meyer chưa nắm quyền được bao lâu thì cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2009 ập đến. Và để đảm bảo chi phí hoạt động, AMD đã cắt giảm 1100 nhân công vào năm đó. Năm 2011, Rory Read lên thay Dirk Meyer. Nhưng việc đó vẫn chưa đủ để cứu vãn tình hình. Doanh số sụt giảm cùng làm ăn thua lỗ đã khiến AMD phải cắt giảm 10% nhân công trên toàn thế giới vào tháng 11 năm đó. Sang tới 10/2012, họ tiếp tục cắt giảm thêm 15% nhân công.
Phao cứu sinh cuối cùng cũng đã tới với AMD vào 8/10/2014, khi Tiến sĩ Lisa Su lên nắm quyền thay Rory Read. 1 tuần sau đó, AMD công bố báo cáo tài chính Q3 cùng một kế hoạch cải tổ mạnh mẽ. Cụ thể, kể từ 1/7/2014, công ty sẽ tái cấu trúc lại thành 2 mảng: Tính toán và đồ họa. Đi kèm với việc tái cấu trúc đó, 4% nhân công sẽ lại bị cắt giảm từ đó đến hết năm 2014. Tới năm 2016, họ chuyển trụ sở về lại Santa Clara, sau 47 năm “cư trú” tại Sunnyvale. Trụ sở mới của họ nằm ngay đối diện trụ sở của Intel ở phía bên kia đường cao tốc Bayshore và rạch San Tomas Aquino. Và phần còn lại là lịch sử.
Danh sách CEO AMD qua các thời kỳ.
CEO hiện tại sẽ được in đậm. Tổng cộng trong suốt quá trình phát triển, AMD đã trải qua 5 đời CEO.
STT | Tên CEO | Thời gian tại vị | Chuyên ngành |
1 | Jerry Sanders | 1969-2002 | Nhà sáng lập/Kỹ sư điện tử |
2 | Hector Ruiz | 2002-2008 | Kỹ sư điện tử |
3 | Dirk Meyer | 2008-2011 | Kỹ sư máy tính |
4 | Rory Read | 2011-2014 | Hệ thống thông tin |
5 | Lisa Su | 2014-nay | Kỹ sư điện tử |
Các dòng sản phẩm nổi bật của AMD
Trong quá trình phát triển, AMD đã cho ra lò rất nhiều dòng sản phẩm nổi tiếng. Hầu hết đều tận hưởng thành công rực rỡ. 1 số ít thì bị người dùng “ném đá” không thương tiếc.
Phần này thì mình sẽ chỉ điểm qua 1 số dòng sản phẩm nổi bật. Nếu muốn tìm hiểu chuyên sau, các bạn có thể tìm hiểu tại đây (CPU) hoặc tại đây (GPU).
CPU
- K5, K6
- Athlon/Athlon XP/Athlon X2/Athlon 64
- Opteron
- Sempron
- Duron
- FX
- A-series APU
- Ryzen
- Ryzen Threadripper
GPU
- HD series
- RX 400/500-series
- RX Vega
- RX 5000-series
- FirePro
- Radeon Pro
- Radeon Instinct
Lời kết
Vậy là chúng ta đã cùng điểm qua về quá trình hình thành và phát triển của AMD. Hẹn gặp lại các bạn lần sau khi chúng ta tìm hiểu về Intel nhé.
Nguồn thông tin: Wikipedia.
Đăng bình luận về bài viết này